Sıfırdan Borsa

Kripto para sektörü ilk belirlendiğı günden bu yana birçok krik olay ile karşılaştı. Bunlar kimi zaman dolandırıcılık, kimi zaman hack, kimi zaman da piyasalarda yaşanan fud krizleri oldu. Her seferinde yeniden aya kalkmzamanı başaran kripto sektörü, 2022’de sınırlarını oldukça fazla test etti. Artan dolandırıcılık olayları, artan hack gelişmeleri ve en yeni olarak iki büyük krater etkisi yaratan Terra ve FTX. 

Özellikle FTX, oldukça hızlı büyüyen borsalar arasında konum alıyordu. Borsanın buzamanlarda yaşadığı davaların temeline oluşturan yatırımcıların varlıklarını izinsiz bir şekilde kullanma stratejisi, onun çok hızlı bir şekilde büyümesini sağladı. Formula 1 sponsorluklarından şirket satın alımlarına görecek şekilde uzanan bu gelişim, Binance’in FTT‘leri satacağını duyurusının ardından bir deprem etkisi ile en yeni buldu.

Bu gelişmeler ışığında 2022’de kripto para sektörünün başına gelen en büyük iki krizden biri şüphesiz FTX‘in iflası oldu. Beraberinde birçok şirketin çökmesine neden olan borsa, yan şirketi Alameda Research ile de oldukça büyük krizlerin kapısını açtı. 

Birçok ülke, kurum ve kuruluşun peşine düştüğü bu skanlar, en yeni olarak denetim vergi ve danışmanlık şirketi KPMG’nin de radarına girmiş durumda.

KPMG, FTX krizinin arkasındaki detayları araştırmak için kolları sıvadı

Kripto para sektörünün ilk belirlendiğı zamanlarda vadettiği en kritik nokta şeffaflık ve anonimlikti. Bu çıkış noktalarından olan şeffaflık merkezi borsalar ile, anonimlik ise KYC ile anlamını yitirmiş oldu. Şeffaflık ve merkeziyetsizliğinin ödün veren kriptolar, karşılığında düzenleyiciler ve kişisilar tarafından genel kabül topladı. 

Ne yazık ki her sektörde olduğu gibi kripto paraların da ulaştırdığı devrimsel avantajlar suistimal edildi ve FTX gibi iz bırakan yaralar oluştu. 

Tüm bu gelişim ve FTX krizinin arkasındaki toprağın rengini merak eden KPMG de meseleyu inceledi. 

Şirket, “Kripto sektöründeki hissedarlar için dersler ve çıkarımlar” ana mesajı ile yzamanımlanan araştırmada, FTX’i çöküşe götüren temel nedenler sekiz başlık altında sıralanmış durumda.

Bu başlıklar arasında 2 nokta ise özellikle dikkat çekiyor:

“Şirket ve müşteri fonlarının karıştırılması: FTX’in kardeş şirketi Alameda Research’e milyarlarca abd parasılık müşteri fonunu borç olarak verdiği ortaya belirlendi. Müşteri fonlarını başkalarına vermek ve izin alınmadan bu fonlar ile işlem yapmak ABD menkul kıymetler yasasına göre yasa dışı olduğu gibi FTX‘in özü hizmet şartlarını da ihlal ediyor.”

 

Varlıkların suistimal edildiğini belirten bu başlığın bir diğer önemli kısmı ise diğer noktada görülüyor:

“Token’lerin teminat olarak kullanılması: FTX’in özü FTT token’i Alameda tarafından ktopladıraçlı işlemlerde teminat olarak kullanıldı. Bu nedenle FTT’nin değeri FTX’in varlığını sürdürmesine bağlıydı. FTT’nin fiyatı 22 abd parasıın altına düştüğünde Alameda’nın borçlarını geri ödeyemediği için kredileri de likide edildi.”

Tüm bu gelişmeler ışığında kullanılan bu fonlar ile zirve miktarlarda kazanç elde eden borsa, bunları yatırımlar, sponsorluklar ve yeni şirket alımları için kullandı. Hatta kurucu Sam Bankman-Fried, bu fonları kullanarak ABD’nin siyasi kuruluşlarına dahi bağış onayladı. Bu kurumlar her ne görecek şekilde sessizliklerini korusalar da davada gelişmeler yaşanmaya devam ediyor.

Konu hakkında yorum yapan Cointelegraph yazarlarından Erkan Öz de şunları kaydetti:

“CoinMarketCap verilerine göre kripto paraların toplam günlük işlem hacmi yaklaşık 27 milyar abd parası. Bu hacmin sadece yüzde 7’si merkeziyetsiz De-Fi platformlarında oluşuyor. Bir başka deyişle kripto varlıklarda işlemlerin yüzde 93’ü merkezi kuruluşlarda gerçekleşiyor. Özellikle borsa adı verilen merkezi alım satım platformları, blok zinciri teknolojisinin getirdiği zirve güvenlik standartlarına sahip değil. Daha da önemlisi merkeziyetsiz kripto varlıklar yazılımda bulunan, değiştirilmesi çok zor kodlarla idare ediliyor. Ancak merkezi kripto para borsaları yöneticilere, onların kanunlara uymasına ve doğru risk değerlendirmesi yapmasına güvenmek zorunda. Son olarak yaşanan FTX’in iflası ise merkezi borsaların hepsini kapsayan bu zaaflarını tekrar göz önüne serdi. Merkeziyetsiz varlıklar etrafında kurulmuş olan bu merkezi yapılar birçok ülkede gerekli kanunlar henüz çıkartılmadığı için denetimsiz bir şekilde faaliyet gösteriyor. FTX’in çöküşü bize merkezi yapıda olan kripto para kuruluşları için acilen regülasyonlar çıkarılmasının ne görecek şekilde gerekli olduğunu gösteriyor.”