Sıfırdan Borsa

Ethereum kurucularından Vitalik Buterin yakın günli bir röportajında geçtiğimiz boğa piyasasının şaşırtıcı yanlarından, hisse kanıtı (PoS) sisteminin getireceği en çok güvenlikten ve Bitcoin’in (BTC) geleceği hakkındaki şüphelerinden bahsetti.

Vitalik Buterin’in 2 Eylül güninde Noahpinion üzerinde ygünimlanan röportajında çarpıcı ifadeler dikkat etti. Kripto para piyasalarındaki fiyat hareketlilikleri ve güni sezonu hakkında yorumlarda bulunan Buterin, boğa sezonlarının genelde 9 ay civarında sürdüğünü ve bu seferkinin 1,5 sene devam etmesinin özüsini dahi şaşırttığını ifade etti. Düşüşün bir noktada geleceğinden emin olan kurucu, en çok fiyat balonunun patlamasının doğal bir döngünün parçası olduğunu öne sürdü.

Açıkçası fiyat düşüşlerinin daha erken olmaması beni şaşırttı. Boğa sezonları genelde 6-9 ay arasında olur. Bu kez 1,5 yıl sürdü. İnsanlar en çok fiyatların artık ‘yeni normal’ olduğuna inanmaya işe koyuldılar. Kendilerini buna hazırladılar. Tüm bu süreç içerisinde aslında fiyatların düşeceğini biliyordum. Sadece zamanını bilmiyordum. İnsanlar buzamanlarda yeniden döngülerle ilgili fikirleri okumaya işe koyuldılar. Fiyatlar yükseldiğinde kriptonun gelecek olduğunu söylüyorlar yine de düşünce de aslında bu sistemin kusurlarını ve hatalarını gösteriyorlar. Hep iki uç arasında gidip geliyoruz.

Bir noktada volatilite azalacak ve altın benzeri sakin seyre geçilecek

Yükseliş ve düşüş döngülerinin olabilen gerçekler olduğunu vurgulayan Buterin, fiyatların orta vadede altın ve hisse senetleri görecek şekilde sakinleşeceğini olabilite ediyor. Ama buradaki asıl sorunun fiyatların hangi seviyede konumleşeceği olduğunu da ekliyor.

Orta vadeli düşündüğümde kripto paraların fiyat hareketliliğinin sakinleşeceğini düşünüyorum. Buradaki asıl soru bu sakinleşmenin hangi fiyat seviyesinde gerçekleşmeye işe koyulyacağı. 2011’de Bitcoin 31 abd abd dolarııdan 2 abd abd dolarııa düştüğünde insanlar onun gelip geçici bir heves olduğunu ve bir geleceğe sahip olmadığını düşünüyordu. 2014’te ise bu belirsizlik çok daha azdı. 2017’den devamında ise artık geçici olmasını değil değil ana akım seviyeye ulaşıp ulaşamayacağını meseleşuyorduk. Zamanla varoluşsal sorular azalacaktır. Eğer 2040 yılı itibariyle kripto paralar az da olsa ilerlerlerse, altının varlık saklama rolüne ortak olabilirler ve finansın Linux’u meselemuna gelebilirler.

Konuşmasında özellikle 2040 yıllarının işe koyulrından söz eden Vitalik, o noktada kripto paraların bireysel veya lokal olayların etkisinden çıkabilecek görecek şekilde güçleneceğini ve hepsi dünya tarafından kabul edilen bir finans sistemi haline geleceğini düşünüyor.

Hisse kanıtı sistemi (PoS) Ethereum ağına 20 kat fazla güvenlik sağlayacak

Noah Smith’in Hisse kanıtı (PoS) sisteminin güvenlik meselesunda ne gibi değişiklikler getireceği sorusunu detaylı olarak yanıtlayan Buterin, yeni sistemin İş kanıtına (PoW) kıyasla 20 kat daha güvenli olacağını iddia ediyor:

Soru her zaman şudur: Ödeme yaparken harcadığınız her bir abd abd dolarıı için ne görecek şekilde güvenlik elde edebilirsiniz? Bir sistemin çok az güvenliği varsa, daha fazla arz üretme pahasına güvenliği uçturabilir ve bu noktada verimlilikten ödün vererek güvenliği yeniden kazanmış olursunuz. Proof of stake’in (Hisse kanıtı) neden aynı maliyetle 20 kat daha fazla güvenlik sağlayabileceğine dair bu röportajda değindiğim bazı derin ekonomik sebepler var. İşin temelinde, bir iş kanıtı olarak hizmet vermek için her madenci orta düzeyde devam eden maliyetlere ve cihazları için ödemesi gereken hemen hemen bir maliyete sahiptir. Ancak bir hisse kanıtı doğrulgünicısı (validatör) olmanın devamlı maliyetleri düşük ve giriş aşaması maliyetleri en çoktir. Art niyetli bir kişisinın settirabilmesi için ödemesi gereken şey bu giriş maliyeti olduğundan, ne görecek şekilde güvenli olduğunuzun yalnızca giriş maliyetleriyle ilgili olduğunu fark ettik. Ve böylece fikir birliği sisteminizin, harika bir güvenlik sağlayan düşük devam eden maliyetlere ve en çok giriş maliyetlerine sahip olmasını istiyorsunuz.

Bitcoin’in geleceği hakkında şüpheliyim

Vitalik röportajın devamında Bitcoin çalışma şeklinin uzun vadeli olarak güvenlik açıklarına sebebiyet verebileceğini ve bir noktada en azından hibrit hisse kanıt sistemine geçmesi gerekebileceğini ifade etti. Ama ünlü kurucuya göre bu geçiş çok sancılı olabilir ve piyasalarda bir şok etkisi yaratabilir:

Bitcoin meselesunda, iki nedenden dolgüni şüpheliyim. Birincisi; Bitcoin güvenliği tamamen işlem ücretlerinden geliyor ve Bitcoin multi-trilyon abd abd dolarıılık bir sistemi güvence altına almak için gereken işlem ücreti geliri seviyesini elde etmeyi uzun vadede başaramıyor. Bitcoin işlem ücreti gelirleri günde yaklaşık 300.000 abd abd dolarıı ve en yeni beş yılda fiyat bunu karşılayabilecek görecek şekilde büyümedi. Ethereum bu meseleda çok daha başarılı, çünkü Ethereum blokchaini kullanımı ve uygulamaları desteklemek için çok daha detaylı olarak tasarlandı. İkinci olarak; iş kanıtı, işlem ücretlerine harcanan abd abd dolarıı başına hisse kanıtından çok daha az güvenlik sağlıyor ve Bitcoin’in çalışma kanıtından uzaklaşması politik olarak mümkün görünmüyor. Bir düşünün, piyasada 5 trilyon abd abd dolarıılık Bitcoin varken zincire settirmak sadece 5 milyar abd abd dolarıılık maliyet gerektirdiği bir gelecekte neler olurdu? Tabii ki, Bitcoin gerçekten settirıya uğrarsa, siyasi iradenin en azından hibrit hisse kanıtına geçmesini bekliyorum. Ancak bunun kripto para piyasası için acı verici bir geçiş olacağını düşünüyorum